شکستگی ستون فقرات (spinal fracture) به ترک خوردگی و شکستگی مهره ها گفته می شود. اگر به تازگی تصادف کرده یا به شدت از پشت به زمین خورده اید و دردتان بهبود نیافته، این مقاله برای شماست!
در این مقاله دکتر جمال الدین اسدی، تنها جراح فوق تخصص ستون فقرات در سیستان و بلوچستان به انواع شکستگی مهره، روشهای جراحی، عوارض و مراقبتهای بعد از عمل پرداخته اند. جهت دسترسی سریعتر به تیترهای مقاله از فهرست ابتدای مقاله استفاده کنید.
انواع شکستگی مهره های کمر
شکستگی ستون مهره ها می تواند در مهره های قسمت کمری، قفسه سینه ای و گردنی ستون فقرات رخ دهد. این شکستگی ها ممکن است پایدار (بدون خطر آسیب نخاعی) یا ناپایدار (با خطر آسیب نخاعی) باشند. انواع شکستگی مهره عبارتند از:
شکستگی فشاری (انفجاری): این نوع شکستگی ها پایدار یا ناپایدار هستند و در آن مهره چند تکه شده ولی از جای خود خارج نمی شود. شکستگی فشاری باعث تغییر شکل ستون فقرات و کوتاهی قد می شود.
بر اساس منابع معتبر این نوع شکستگی ها دارای درجات زیر هستند:
|
درجات شکستگی فشاری |
|
| درجه 0 | بدون شکستگی |
| درجه 1 | شکستگی خفیف |
| درجه 2 | شکستگی متوسط |
| درجه 3 | شکستگی شدید |
شکستگی های خمشی: این نوع شکستگی ها ناپایدار هستند و در اثر خمیدگی ستون فقرات در اثر شدت ضربه و فشار به ستون مهره ها ایجاد می شوند. شکستگی خمشی مهره را دو نیم می کند.
شکستگی فرآیند عرضی: این شکستگی ها پایدار هستند و با حرکات پیچشی و چرخشی شدید ایجاد می شوند.
دررفتگی: دررفتگی ها شکستگی های ناپایداری هستند که در اثر شدت ضربه نه تنها مهره می شکند، بلکه از ستون فقرات خارج شده یا روی مهره های دیگر می لغزد.
علائم شکستگی مهره کمر
بسته به محل، نوع و شدت شکستگی مهره کمری، سینه ای یا گردنی بیمار دچار دردهایی با شدتهای خفیف تا شدید می شود که موقع فعالیت بدتر شده و با دراز کشیدن بهبود می یابند.
تورم یا حساسیت در ناحیه شکسته، انحنا و بدشکلی ستون فقرات و کاهش دامنه حرکتی نیز از دیگر علائم این عارضه هستند.
عوارض ترک خوردگی مهره
اگر شکستگی باعث آسیبهای عصبی و نخاعی به ستون فقرات شود، علائم و عوارض ترک خوردگی مهره کمر عبارتند از:
- ایجاد لخته خونی در لگن یا پا
- آمبولی ریه (لخته خون در ریه)
- بی اختیاری ادرار و مدفوع
- ضعف اندامهای حرکتی
- فلج (به ندرت)
- گزگز یا سوزن سوزن شدن کمر
- بیحسی کمر
- دررفتگی مهره های ستون فقرات در اثر ضربه و شکستگی مهره ها
البته نوع عوارض بستگی به شدت و محل شکستگی مهره دارد.
برای تشخیص و درمان شکستگی مهره ها در زاهدان شما هم می توانید به دکتر جمال الدین اسدی، تنها متخصص جراحی مغز و اعصاب در استان سیستان و بلوچستان مراجعه کنید. برای رزرو نوبت با شماره 05433446436 تماس بگیرید.
علت شکستگی مهره های کمر چیست؟
معمولا تروماهایی که به ستون فقرات وارد می شود، علت شکستگی مهره ها هستند. این تروماها و آسیبها عبارتند از:
- کیست استخوانی
- سرطان استخوان
- آسیب دیدگی های ورزشی
- پوکی استخوان به خصوص در افراد سالمند
- ضربات ناشی از حوادثی مثل تصادفات رانندگی، زمین خوردن و سقوط
- تومور نخاعی ناشی از سرطانهای متاستاتیک در ستون فقرات که به مرور باعث سستی استخوانها و ترک خوردگی یا متلاشی شدن مهره ها می شود.
نکته: طبق آمارها علت بیش از 1.5 میلیون شکستگی فشاری مهره ها در سال مربوط به پوکی استخوان است.
روشهای درمان شکستگی مهره های کمر
برای درمان شکستگی مهره های کمر پزشکان از روشهای غیرجراحی استفاده می کنند. انواع روشهای درمان شکستگی مهره کمر بدون جراحی عبارتند از:
- مصرف داروهای مسکن
- درمان پوکی استخوان
- بستن بریس (کمربند طبی) برای یک مدت کوتاه
- روشهای فیزیوتراپی مثل ازون تراپی، مگنت تراپی، رادیوفرکوئنسی، گرما درمانی، …
اگر این درمانها جواب ندهد یا به دلیل شکستگی ستون فقرات خطر آسیب نخاعی وجود داشته باشد، مثل عمل دیسک کمر با پلاتین در زاهدان، از پلاتین برای درمان شکستگی مهره کمر استفاده می شود. بسته به شرایط بیمار این جراحی ها از جلو با برش کوچکی در قفسه سینه یا از پشت روی ستون مهره ها انجام می شود.
آمادگی قبل از عملهای جراحی
قبل از جراحی شکستگی ستون فقرات اگر باردار هستید یا داروی خاصی می خورید باید به جراحتان بگویید. از چند روز قبل باید دخانیات را کنار بگذارید و از یک هفته قبل مصرف داروهای رقیق کننده خون را با نظر پزشک قطع کنید. همچنین باید برای جراحی ناشتا باشید.
انواع جراحی شکستگی مهره های کمر در زاهدان
به گفته دکتر اسدی، عملهای جراحی شکستگی مهره با هدف تثبیت و تقویت مهره شکسته، کاهش فشار روی نخاع و بهبود علائم بیماران انجام می شوند. این جراحی ها عبارتند از:
عمل ورتبروپلاستی
در این جراحی برای تثبیت استخوان و کاهش درد از تزریق یک ماده سیمانی به مهره شکسته استفاده می شود. جراح با استفاده از سوزن باریک و با هدایت دستگاه سونوگرافی، سیمان مایع را به محل شکستگی تزریق می کند.
15 دقیقه بعد، این مایع سفت شده و محل شکسته را گچ گیری می کند. جراحی ورتبروپلاستی یک عمل سرپایی است که دو ساعت طول می کشد.
عمل کیفوپلاستی
جراحی کیفوپلاستی شبیه عمل ورتبروپلاستی است. با این تفاوت که قبل از گچ گیری با سیمان مایع، ابتدا جراح یک بالون کوچک را وارد محل مهره های شکسته می کند.
سپس با باد شدن بالون، استخوانهای جابجا شده به محل اصلی خود هل داده می شوند. در نتیجه فضایی که قبل از شکستگی وجود داشت و ارتفاع مهره متلاشی شده دوباره به آن برمی گردد. این جراحی سرپایی است و چند ساعت بعد از عمل می توانید به خانه برگردید.
جراحی فیوژن ستون فقرات
درعمل فیوژن، دو یا چند مهره با کمک پیوند استخوان، میله و پیچ به یکدیگر متصل می شوند تا ثبات ستون فقرات را بهبود دهند. در این جراحی که چند ساعت طول می کشد، ابتدا عمل پیوند استخوان (استخوان مصنوعی یا از لگن خود شخص) در محل مهره های شکسته انجام می شود.
سپس برای ثبات بیشتر ستون فقرات، جراح از پلاتین و پیچ استفاده می کند که به آن عمل شکستگی مهره کمر با پلاتین هم می گویند. ممکن است همراه عمل فیوژن، عمل دیسککتومی (جراحی دیسک کمر برای خارج کردن دیسک شکسته) هم انجام شود. این جراحی به کاهش فشار روی نخاع و ریشه های عصبی کمک می کند.
توجه: هزینه عمل جراحی شکستگی مهره کمر در زاهدان بستگی به نوع عمل، نوع بیمه، نوع بیمارستان و مهارت و تجربه جراحتان دارد.
بیشتر بخوانید: جراحی لیزری ستون فقرات در زاهدان
عوارض عمل شکستگی مهره ها که باید بدانید
مشکلات زیر از عوارض جراحی شکستگی مهره های کمری، گردنی یا سینه ای هستند که در برخی افراد رخ می دهد:
- خونریزی
- درد
- عفونت
- نشت مایع مغزی-نخاعی
- عوارض بیهوشی (تهوع، یبوست، سردرد، …)
- جوش نخورن استخوانها یا عدم ترمیم کامل شکستگی
- افزایش فشار روی مهره های اطراف استخوان های ترمیم شده
- عوارض ناشی از نشت سیمانی که به ستون مهره ها تزریق شده
- آسیبهای عصبی موقع جراحی که باعث بیحسی و ضعف در کمر یا نواحی دیگر می شود (به ندرت)
البته اگر به بهترین جراح ستون فقرات در زاهدان مراجعه کرده اید، نباید نگران آسیبهای عصبی و مشکلاتی باشید که مربوط به مهارت جراح هستند.
برای تشخیص و درمان شکستگی مهره ها در زاهدان شما هم می توانید به دکتر جمال الدین اسدی، تنها متخصص جراحی مغز و اعصاب در استان سیستان و بلوچستان مراجعه کنید. برای رزرو نوبت با شماره 05433446436 تماس بگیرید.
مراقبت های بعد از عمل شکستگی مهره کمر
بعد از جراحی شکستگی ستون فقرات باید موارد زیر را رعایت کنید تا سریعتر بهبود یابید:
- اجتناب از دوش گرفتن تا دو روز بعد از جراحی
- به مدت 24 ساعت بعد از عمل باید در تخت استراحت کنید.
- پانسمان زخم و تمیز و خشک نگهداشتن آن تا یک هفته بعد از عمل
- اگر برایتان وسایل کمک حرکتی مثل عصا تجویز شده حتما از آن استفاده کنید.
- تا 6 هفته بعد از جراحی کارهایی مثل رانندگی، بلند کردن اجسام سنگین، ورزش های شدید و رابطه جنسی ممنوع هستند.
- خوردن غذاهای سرشار از کلیسم و انواع ویتامین دی و مواد معدنی برای ترمیم سریعتر استخوانها مثل لبنیات، سبزیجات سبز رنگ و ماهی های چرب
طرز خوابیدن بعد از عمل شکستگی مهره باید طوری باشد که به کمر فشار نیاید. پس بسته به نوع عمل توصیه می شود بیمار به پشت بخوابد و زیر زانوها بالش بگذارد یا به پهلو خوابیده و بین زانو های خم شده بالش قرار دهد.
مدت زمان جوش خوردن مهره کمر
بعد از عمل حدود دو تا سه ماه طول می کشد تا مهره ها جوش بخورند. این مدت زمان برای افراد مسن بیشتر خواهد بود. روند بهبودی و جوش خوردن مهره ها با عکسبرداری اشعه ایکس بررسی می شود. پس طبق دستور جراح خود باید به موقع برای معاینات بعد از عمل مراجعه کنید.
خلاصه نکات مهم
ستون فقرات از 33 مهره تشکیل شده است. ضربات وارده به این مهره ها در اثر تصادف یا زمین خوردن و یا بیماریهایی مثل سرطان و پوکی استخوان می تواند باعث شکستگی یک یا چند تا از آنها شود.
شکستگی مهره با درد و ناراحتی یا مشکلات عصبی مثل ضعف و بیحسی اندام ها همراه است. در مواردی که مشکل حاد نباشد، با روشهای غیرجراحی میتوان شکستگی را درمان کرد. اما اگر شکستگی شدید باشد از روشهای جراحی (کیفوپلاستی، عمل فیوژن و ورتبروپلاستی) برای بیماران استفاده می شود.
سوالات متداول
درباره شکستگی کمر معمولا سوالات زیر از جراح متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات در سیستان و بلوچستان پرسیده می شود:
برای تشخیص شکستگی کمر از چه روشهایی استفاده می شود؟
با استفاده از عکس شکستگی مهره کمر، پزشک می تواند این عارضه را تشخیص دهد. به همین دلیل برای تشخیص شکستگی ستون فقرات از روشهای مختلف تصویربرداری مثل اشعه ایکس، سی تی اسکن، MRI و در مواردی هم آزمایش تراکم استخوان (اسکن DEXA یا DXA) استفاده می شود.
درمان شکستگی مهره کمر در سالمندان با جراحی امکانپذیر است؟
روشهای درمان سالمندان نیز همان روشهایی هستند که در این مقاله به آنها اشاره کردیم. تنها تفاوت در این است که به دلیل پوکی استخوان و کندی روند ترمیم، مدت زمان بهبودی سالمندان طولانی تر است.
بهبودی بعد از شکستن مهره کمر چقدر طول می کشد؟
بستگی به نوع شکستگی و شدت آن دارد. اگر درمانهای غیرجراحی را انجام می دهید، روند بهبودی 3 ماه طول می کشد. در صورت جراحی بهبودی بیمار 6 هفته یا بیشتر طول می کشد و بهبودی کامل بعد از 3 ماه است.
اگر شما هم سوالی درباره شکستگی مهره های کمری دارید، خوشحال میشویم در بخش نظرات از ما بپرسید.
