آشنایی با انواع تومورهای نخاعی و علائم هرکدام

تومورهای نخاعی یکی از مشکلات ستون فقرات هستند که در هر ناحیه ای از ستون فقرات گردنی تا کمری ممکن است رخ دهند. این تومورها انواع مختلفی دارند و با علائمی که ایجاد می کنند، کیفیت زندگی بیمار را کاهش داده و گاهی عوارض وخیمی به دنبال دارند.
در این مقاله همراه ما باشید تا شما را با انواع تومور نخاعی و علائم آنها آشنا کنیم. برای دسترسی سریعتر به تیترهای این مقاله می توانید از فهرست ابتدای مقاله استفاده کنید.

تومور نخاعی چیست و چطور ایجاد می شود؟

تومورهای نخاعی، توده هایی هستند که از بافتهای نرم یا سخت ستون فقرات نشأت می گیرند (تومورهای اولیه نخاعی) و یا در اثر متاستاز تومورهای بدخیم نواحی دیگر بدن به نخاع گسترش می یابند (تومورهای ثانویه یا متاستاتیک نخاعی).

محل قرار گیری تومورهای نخاعی

همانطور که در جدول زیر می بینید، براساس فاکتورهای زیر می توان تومورهای نخاعی را دسته بندی کرد:

تفاوت تومور خوش‌خیم و بدخیم نخاعی چیست

رایجترین دسته بندی نوع تومورها بر اساس خوش خیم یا بدخیم بودن آن است:

1- تومور خوش خیم نخاعی

تومورهای نخاعی خوش‌خیم، تومورهایی هستند که آهسته رشد می کنند و به قسمتهای دیگر بدن منتقل نمی شوند. خطر این نوع تومورها کم است و بعد از درمان معمولاً عود نمی کنند.

2- تومور بدخیم نخاعی

این نوع تومورها خطرناک هستند چون رشد سریعی دارند و به سایر بافتهای بدن متاستاز می دهند. معمولا تومورهای بدخیم به درمان پیچیده تری نیاز دارند احتمال عود تومورهای بدخیم بعد از درمان وجود دارد. علائم اولیه تومور نخاعی بدخیم عبارتند از:

• درد شدید ستون فقرات
• اختلالات دفع ادرار و مدفوع
• ضعف یا فلج اندامها
• مشکلات عصبی مثل از دست دادن حافظه یا تغییر رفتار

برای درمان تومورهای نخاعی در زاهدان شما هم می توانید از تخصص دکتر جمال الدین اسدی، تنها فوق تخصص جراحی ستون فقرات در جنوب شرقی ایران بهره مند شوید. برای رزرو نوبت با شماره 05433446436 تماس بگیرید.

انواع تومورهای ستون فقرات و نخاع و علائم آنها

متخصصان ستون فقرات، تومورهای نخاعی را به لحاظ نوع و علائمی که بروز می دهند، به صورت زیر دسته بندی می کنند:

1- تومورهای نخاعی متاستاتیک (Metastatic Spinal Tumors)

تومورهای متاستاتیک نخاعی از انواع شایع تومور نخاع در بزرگسالی هستند و جزء تومورهای بدخیم به حساب می آیند.

این نوع تومورها اغلب در اثر گسترش سرطان پستان، ریه یا پروستات به ستون فقرات ایجاد می شوند و به همین دلیل به آنها تومورهای متاستیک می گویند.

علائم تومورهای نخاعی متاستاتیک

• درد شدید ستون فقرات ناحیه کمر یا گردن که با حرکت تشدید می شود.
• ضعف عضلانی و بیحسی در اندامها به‌ویژه پاها
• اختلال در عملکرد حسی و کاهش یا از بین رفتن کامل توانایی حس لامسه در پوست

2- تومورهای آستروسیتوم نخاعی (Astrocytomas)

آستروسیتها نوعی سلول پشتیبان در سیستم عصبی مرکزی هستند که ممکن است برخی از آنها بدخیم باشند. تومورهای آستروسیتوم در نخاع گسترش یافته و علائم عصبی ایجاد می کنند.

علائم تومور نخاعی آستروسیتوم
تومورهای آستروسینوم نخاع معمولا با علائم زیر همراه هستند:

• درد ستون فقرات که اغلب موضعی است و با فعالیت بدنی بدتر می شود.
• ضعف یا بیحسی پیشرونده دستها یا پاها
• اختلال در حفظ تعادل و هماهنگی بدن (در صورتی که تومور به نواحی خاصی از نخاع فشار وارد کند.
• سوزن سوزن شدن اندامها

3- تومورهای کوردوما نخاع (Chordoma)

کوردوماها اغلب در انتهای ستون فقرات (ساکروم) یا در دنبالچه (کوکسیس) ایجاد می شوند. این نوع تومورها بدخیم هستند و خوشبختانه به ندرت بروز می کنند.

علائم تومور نخاعی کوردوما

• درد خاجی یا دنبالچه
• ضعف عضلانی در پاها
• احساس بیحسی در لگن یا رانها
• مشکل دفع ادرار یا مدفوع (به دلیل فشار تومور به روده یا مثانه)

بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع تومور مغزی

4- تومورهای مننژیوم نخاعی (Spinal Meningiomas)

به تومورهایی که از بافت مننژ نخاع نشأت می گیرند و معمولا خوش خیم هستند، مننژیوم گفته می شود. این تومورها هر چند غلب بدخیم نیستند ولی با فشار زیادی که به نخاع وارد می کنند، عملکرد سیستم عصبی آن ناحیه را مختل کرده و با رشد بیش از حد، جان بیمار را به خطر می اندازند.

علائم بالینی مننژیوم نخاعی

• درد مداوم ستون فقرات که معمولاً در ناحیه کمر یا گردن شروع شده و با حرکت کردن تشدید می شود.
• اختلالات حرکتی مثلا موقع راه رفتن
• اختلال در عملکرد عضلات مثل گرفتگی یا اسپاسم عضلانی
• بیحسی و ضعف دست یا پا

در موارد نادر هم این نوع تومور می تواند باعث فلج جزئی در بیمار شود.

5- تومور اپاندیموما (Ependymoma)

تومورهای اپاندیموما در بافت پوشاننده کانال مایع مغزی-نخاعی در نخاع رشد می کنند. این نوع تومورها ممکن است خوش‌خیم یا بدخیم باشند.

علائم تومور اپاندیموما

• درد ستون فقرات
• اختلالات تعادلی
• بیحسی یا ضعف پیشرونده اندامهای حرکتی

6- تومورهای همانژیوبلاستوما (Hemangioblastoma)

همانژیوبلاستوما یا همانژیوم نخاعی شایعترین تومور اولیه خوش‌خیم در نخاع است که از بافت رگهای خونی درون ستون فقرات ایجاد می شود. رشد این تومورها می‌تواند به نخاع فشار بیاورد.

علائم همانژیوبلاستوما
همانژیوبلاستوما ممکن است بدون علامت باشد و بطور تصادفی حین  ام آر آی نخاع شناسایی شوند. اما نوع علائم دار آن با نشانه های زیر همراه است:

• ضعف، بیحسی یا گزگز اندامهای حرکتی
• اختلال در عملکرد مثانه یا روده
• دردهای موضعی کمر یا گردن
• احتمال شکستگی یا فشردگی نخاع

7- گلیوبلاستوما (Glioblastoma)

گلیوبلاستوما از سلولهای آستروسیت (نوعی سلول عصبی پشتیبان در نخاع) ایجاد می شود. این نوع تومور نخاعی بسیار تهاجمی و بدخیم است.

علائم تومورهای گلیوبلاستوما

• ضعف یا فلج اندامها که خیلی سریع شروع می شود
• اختلال شدید در هماهنگی عضلات پاها یا دستها
• دردهای تیرکشنده ستون فقرات

8- نوروفیبروم (Neurofibroma)

نوروفیبروم یک تومور خوش خیم ستون فقرات است که بیشتر در اثر اختلالات ژنتیکی ایجاد می شود.

علائم نوروفیبروم نخاعی

• دردهای موضعی
• اختلالات حسی
• اختلالات حرکتی
• امکان لمس توده در طول ستون فقرات

9- شوانوما (Schwannoma)

شوانوماها از نوعی سلول پوشاننده رشته های عصبی (میلین) یا سلولهای شوان در نخاع ایجاد می شوند. این نوع تومورها به ندرت سرطانی هستند و معمولاً  خوش خیم گزارش می شوند.

علائم تومور نخاعی شوانوما

• احساس گزگز یا سوزش
• ضعف عضلانی
• درد تیرکشنده
• بروز اختلالات حسی یا حرکتی بیمار در صورت فشار شدید تومور به عصب درگیر

10- استئوسارکوم (Osteosarcoma)

استئوسارکوم نوعی سرطان استخوان است که ممکن است در ستون فقرات ایجاد شود.

علائم استئوسارکوم

• ایجاد دردهای شدید استخوانی
• شکستگی پاتولوژیک استخوان درگیر (بدون ضربه)
• تورم موضعی در محل تومور
• ضعف حرکتی
• تب (در موارد پیشرفته)

روشهای درمان انواع تومورهای نخاعی در زاهدان

به گفته دکتر جمال الدین اسدی، فوق تخصص جراحی مغز، اعصاب و ستون فقرات، روشهای درمان انواع تومورهای نخاعی بسته به حال بیمار و نوع، موقعیت، اندازه و شدت علائم تومور عبارتند از:

درمان تومورهای نخاعی خوش‌خیم

تومورهای خوش‌خیم نخاعی اگر به موقع تشخیص داده شوند، معمولاً قابل درمان هستند. از روشهای زیر برای درمان این نوع تومورها استفاده می شود:

جراحی تومور نخاعی در زاهدان

جراحی تومور نخاعی در زاهدان، اصلی ترین روش درمان این عارضه است که برای خارج کردن کامل تومور انجام می شود. معمولا جراحی تومورهای خوش خیم با خطر عود کمی همراه است و با برداشتن فشار از روی نخاع، علائمی مانند درد و ضعف عضلانی کاهش می یابد.

اما گاهی در کنار این روش از روشهای درمان تومور نخاعی بدون جراحی مثل داروها یا رادیوتراپی نیز استفاده می شود.

بیشتر بخوانید: مراقبتهای بعد از عمل تومور نخاعی

برای جراحی تومور نخاع در زاهدان شما هم می توانید از تخصص دکتر جمال الدین اسدی، تنها فوق تخصص جراحی ستون فقرات در استان سیستان و بلوچستان بهره مند شوید. برای رزرو نوبت با شماره 05433446436 تماس بگیرید.

دارودرمانی

متخصصان ستون فقرات، معمولا از داروهایی مثل کورتیکواستروئیدها برای درمان علائمی مثل درد شدید و التهاب استفاده می کنند. این داروها از رایجترین روشهای درمان غیرجراحی تومورها هستند که به طور موقت علائم بیمار را کاهش می دهند.

درمان تومورهای نخاعی بدخیم

برای درمان تومورهای بدخیم نخاع علاوه بر مراجعه به بهترین جراح ستون فقرات در زاهدان برای خارج کردن تومور، معمولا لازم است از درمانهای مکمل زیر هم برای تکمیل درمان یا پیشگیری از عود تومور استفاده شود:

رادیوتراپی

در این روش با اشعه های یونیزه و پر انرژی، سلولهای تومور که با جراحی برداشته نشده اند، هدف قرار می گیرند. این یک روش تکمیلی در کنار جراحی برای انواع تومورهای خوش خیم ستون فقرات و یکی از روشهای اصلی درمان تومورهای نخاعی بدخیم به حساب می آید.

ایمونوتراپی (immunotherapy)

در این روش به کمک تحریک سیستم ایمنی، سلولهای سرطانی نابود می شوند. در این روش از درمانهای هدفمندی استفاده می کنیم که فقط برای هدف قرار دادن مولکولها یا مسیرهای خاص در سلولهای سرطانی طراحی شده اند.

درمان ایمنی، روشی است که کمتر به سلولهای سالم بدن صدمه می زند و از آن برای درمان نوع خاصی از تومورهای بدخیم استفاده می شود.

شیمی‌درمانی

شیمی درمانی یک روش مکمل برای درمان تومورهای نخاعی بدخیم و به ویژه تومورهای متاستاتیک است. همچنین از این روش برای درمان تومورهای مقاوم به جراحی یا رادیوتراپی استفاده می شود. برای شیمی درمانی، داروها به صورت سیستمیک به بدن تزریق می شود تا سلولهای سرطانی را نابود کند.

جمع بندی نهایی

تومورهای نخاعی یکی از مشکلات جدی ستون فقرات در بزرگسالی هستند که در بخش کمری، سینه ای، گردنی و خاجی ستون مهره ها ایجاد می شوند. تومورها دو نوع اصلی دارند: 1. کم خطر یا خوش خیم و 2. پرخطر یا بدخیم.

تومورهای خوش خیم درمان ساده تری مثل جراحی نیاز دارند اما تومورهای بدخیم به درمانهای پیچیده تر و ترکیبی مثل جراحی با شیمی درمانی یا پرتودرمانی و در مواردی ایمونوتراپی نیاز دارند.

سوالات رایج

رایجترین سوالات در مورد تومورهای نخاعی که از دکتر جمال الدین اسدی پرسیده می شوند، عبارتند از:

چطور تومور نخاعی تشخیص داده می‌شود؟

پزشکان برای تشخیص نوع تومورهای نخاعی از روشهای ترکیبی مثل معاینه بالینی، روشهای تصویربرداری MRI، سی‌تی‌اسکن، PET Scan (تشخیص محل دقیق و اندازه تومور)، آزمایش خون (تشخیص آسیبهای احتمالی دیگر مثل عفونتها یا مشکلات متابولیک) و روش بیوپسی یا نمونه‌برداری (تشخیص خوشخیمی یا بدخیمی تومور) استفاده می کنند.

بیشتر تومورها در چه جایی از ستون فقرات رشد می کنند؟

55% از انواع تومورها بیرون از پوشش اطراف نخاع و حدود ۴۰٪ از انواع تومورهای نخاعی داخل پوشش نازک نخاع (دورا) رشد می کنند. اما فقط حدود 5% از آنها درون خود نخاع تشکیل می شوند.

برای درمان تومورهای نخاعی متاستاتیک از چه روشهایی استفاده می شود؟

معمولاً این تومورهای نخاعی اگر در ناحیه خاصی متمرکز باشند با روشهای جراحی برداشته می شوند. روشهای تکمیلی مثل رادیوتراپی و شیمی درمانی هم برای کنترل رشد تومور یا کاهش علائم بیمار در ادامه مورد استفاده قرار می گیرند.

اگر شما هم سوالی درباره تومورهای نخاعی دارید در بخش نظرات این مقاله می توانید آنها را از ما بپرسید.