فتق دیسک عارضه ای است که در بعضی موارد با درد زیاد کمر همراه است. اگر درد شدیدی در کمر حس می کنید که باعث ضعف و بیحسی پاها شده و نمی توانید بایستید، ممکن است مشکل شما دیسک کمر باشد. یکی از روشهای درمان این عارضه روش جراحی است.
در این مقاله همراه ما باشید تا شما را با انواع جراحی فتق دیسک، خطرات، مدت زمان بهبودی و مراقبتهای بعد از عمل آشنا کنیم. برای دسترسی سریعتر به تیترهای مقاله می توانید از فهرست ابتدای مقاله استفاده کنید.
فتق دیسک چیست؟
ستون فقرات از استخوان هایی به نام مهره تشکیل شده که بین آنها صفحات غضروفی به نام دیسک قرار دارد. دیسک به عنوان ضربه گیر برای مهره ها عمل می کند و از سه جزء تشکیل شده است:
- هسته پالپوس (ژل داخل دیسک)
- فیبروز حلقوی (لایه بیرونی سختی که دور هسته پالپوس است)
- صفحات غضروفی (غضروف بین دیسک و مهره)
در فتق دیسک، فیبروز حلقوی پاره یا شکسته می شود و ژل داخل دیسک از آن خارج می شود. ژل خارج شده به کانال نخاعی فشار آورده و باعث درد کمر در بیمار می شود.
سالانه از هر 1000 بزرگسال در سنین 20 تا 49 سالگی، 5 تا 20 نفر دچار فتق دیسک می شوند. این عارضه بیشتر در ستون فقرات کمری (دیسک کمر) و ستون فقرات گردنی (دیسک گردن) رخ می دهد.
چه زمانی جراحی دیسک کمر ضروری است؟
اکثر فتق دیسک ها نیازی به جراحی ندارند و تقریباً از هر 10 نفر فرد مبتلا به این عارضه، 9 نفر آنها بعد از چند روز تا چند هفته علائم شان بهبود می یابد.
حتی برخی افراد ممکن است هیچ علائمی را تجربه نکنند. اما زمانی که بیمار دچار مشکلات زیر می شود، انجام جراحی ضروری است:
- برطرف نشدن درد کمتر با داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) و روشهای فیزیوتراپی
- ناتوان شدن فرد از انجام کارهای روزانه بخاطر شدت درد
- ایجاد مشکل کنترل مثانه و روده بخاطر فتق دیسک کمر
- بیحسی و ضعف پاها
برای این افراد، آخرین گزینه برای درمان دیسک، انجام عمل جراحی است.
بیشتر بخوانید: جراحی تومور نخاعی در زاهدان
برای جراحی دیسک کمر در زاهدان شما هم می توانید از تخصص دکتر جمال الدین اسدی، تنها فوق تخصص ستون فقرات در استان سیستان و بلوچستان در این زمینه بهره مند شوید. برای رزرو نوبت با شماره 05433446436 تماس بگیرید.
انواع جراحی دیسک کمر در زاهدان
به گفته دکتر جمال الدین اسدی، تنها فوق تخصص جراحی ستون فقرات در استان سیستان و بلوچستان، روشهای مختلفی برای جراحی دیسک کمر در زاهدان وجود دارد. انتخاب نوع جراحی بستگی به سن، محل فتق دیسک، شدت درد و ناتوانی ناشی از آن دارد. این جراحی ها عبارتند از:
جراحی دیسککتومی باز
عمل دیسککتومی باز یک روش سنتی و رایج برای جراحی دیسک کمر است که با هدف کاهش فشار دیسک روی ریشه های عصبی انجام می شود.
در این روش با برشی بزرگی روی پوست و ستون فقرات می توان بخشی از دیسک و یا حتی در صورت نیاز کل آن را برداشت. این جراحی زمانی انجام می شود که روشهای جراحی بسته برای درمان مناسب نباشند.
عمل میکرو دیسککتومی
این روش مشابه جراحی دیسککتومی باز است ولی با این تفاوت که برشها کوچکتر هستند و دیسک به کمک میکروسکوپ و تجهیزات جراحی که به ستون فقرات هدایت شده اند، برداشته می شوند. بنابراین میکرو دیسککتومی نسبت به عمل باز بهتر و بهبودی بعد از آن سریعتر است.
جراحی آندوسکوپی ستون فقرات
در این روش، جراح از یک لوله نازک بلند به نام آندوسکوپ و ابزارهای جراحی میکروسکوپیک برای برداشتن قسمت شکسته شده دیسک استفاده می کند. این جراحی به روش بسته است و فقط با یک برش کوچک ابزارهای جراحی به سمت دیسک آسیب دیده هدایت می شوند.
جراحی هسته دیسک ستون فقرات
این جراحی ممکن است به صورت باز و یا بسته انجام شود و هدف جراح دسترسی به هسته دیسک ستون فقرات و برداشتن هسته به کمک خلاء است. برداشتن هسته (ماده ژله ای داخل دیسک) به کوچک شدن دیسک ستون فقرات و کاهش فشار دیسک به عصبهای اطراف آن کمک می کند.
جراحی لامینوتومی یا لامینکتومی
لامینا بخشی از مهره است که کانال نخاعی را پوشانده و در فتق دیسک ممکن است آسیب ببیند. در جراحی فتق دیسک، بسته به شدت آسیب لامینا ممکن است قسمتی از آن (عمل لامینوتومی) و یا کل آن (عمل لامینکتومی) برداشته شود. این جراحی ها با برش کوچک روی پوست انجام می شوند.
جراحی همجوشی ستون فقرات
کسانی که عمل لامینوتومی یا لامینکتومی را انجام می دهند، ممکن است بسته به محل فتق دیسک لازم باشد برای تثبیت ستون فقرات، عمل فیوژن ستون فقرات یا همجوشی را هم انجام دهند. این جراحی شامل پیوند دو استخوان مهره با پیچ است.
معمولا بعد از لامینوتومی کمر انجام عمل فیوژن ضروری است. ولی این جراحی فقط برای لامینوتومی گردنی که از پشت انجام شده ضرورت دارد. یعنی لامینوتومی گردن اگر از جلو انجام شود نیزی به عمل فیوژن نیست.
جراحی دیسک مصنوعی
جراحی دیسک مصنوعی (ADS) یک عمل جایگزین برای فیوژن ستون فقرات است که با بیهوشی انجام می شود. زمانی این جراحی را انجام می دهیم که:
- بیمار دیسک کمر داشته باشد
- فقط یک دیسک دچار مشکل شده باشد
- بیمار زمینه پوکی استخوان نداشته باشد
در این جراحی، دیسک آسیب دیده کاملا خارج و یک دیسک مصنوعی جایگزین آن می شود.
جراحی دیسک کمر باز بهتر است یا بسته؟
جراحی دیسک کمر بسته چون با برشهای کوچکتری نسبت به عمل باز انجام می شود با مزایای زیر همراه است:
- بهبودی سریعتر
- عوارض کمتر
- کاهش خطر عفونت
- ایجاد جای زخم و اسکار کمتر
به همین دلیل در حد ممکن سعی می شود جراحی بسته برای بیمار انجام شود. اما این روش برای همه افراد و همه نوع دیسک کمر مناسب نیست.
مراقبت های بعد از جراحی دیسک کمر
معمولا اکثر افراد می توانند 24 ساعت بعد از عمل فتق دیسک به خانه برگردند. ولی تا 4 هفته بعد از عمل باید مراقبتهای بعد از عمل دیسک کمر را انجام دهند:
- انجام پیاده روی سبک و ورزشهای فیزیوتراپی
- خودداری از بلندکردن اجسام سنگین
- اجتناب از انجام ورزشهای سنگین مثل دوچرخه سواری و کوهنوردی
- پرهیز از نشستن طولانی، خشم شدن یا کشش بیش از حد پشت
- نداشتن رابطه زناشویی تا 6 هفته بعد از عمل
- خوابیدن به پشت یا پهلو و پرهیز از خوابیدن روی شکم
- محدود کردن استفاده از پله بخصوص در هفته اول بعد از عمل
- شروع ورزشهای سنگین بعد از ۱۲ تا ۱۶ هفته با اجازه پزشک
همچنین فیزیوتراپی به بهبودی سریعتر بعد از عمل کمک می کند. بنابراین معمولا بیماران بعد از عمل به یک فیزیوتراپیست خوب ارجاع می شوند.
دوره نقاهت بعد از جراحی دیسک کمر
مدت زمان استراحت بعد از عمل دیسک کمر 2 تا 4 هفته است و بعد از آن می توانید به کارهای عادی خود برگردید. طبق گفته انجمن ستون فقرات آمریکای شمالی، بیمارانی که زودتر عمل جراحی فتق دیسک را انجام می دهند، سریعتر بهبود می یابند.
اگر شغل سنگینی ندارید بعد از 2 تا 4 هفته و اگر شغل سنگینی دارید بعد از 6 تا 8 هفته می توانید به سرکار خود برگردید.
جراحی دیسک کمر چه خطراتی دارد؟
جراحی دیسک کمر یک عمل ایمن است و اگر به بهترین جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات در زاهدان مراجعه کرده اید، نباید نگران عوارض عمل دیسک کمر باشید. اما مثل هر جراحی دیگری، بعد از این عمل نیز ممکن است با عوارض زیر روبرو شوید:
- عفونت
- پارگی پوشش محافظ ستون فقرات
- آسیب دیدگی اعصاب یا عروق خونی
- نشت مایع نخاعی
- لخته شدن خون
- عوارض مواد بیهوشی (تهوع، استفراغ، …)
- بیحسی پاها برای 24 تا 48 ساعت (این طبیعی و به دلیل ورم و التهاب دیسک است. ولی اگر ادامه داشت باید به جراحتان مراجعه کنید)
بعد از جراحی فتق دیسک تضمینی برای از بین رفتن علائمی مثل درد نیست؛ هر چند که بعد از عمل بیشتر افراد درد کمتری دارند. البته در بعضی بیماران هم بعد از دوره نقاهت، درد فتق دیسک ممکن است در طول زمان بدتر شود.
احتمال عود دیسک کمر بعد از عمل
بیشتر افراد (بالای 80%) بعد از جراحی بهبود می یابند. اما آمارها نشان می دهند که در حدود 5 درصد از افراد، دوباره شاهد عود فتق دیسک و علائم آن هستند. البته فتق می تواند در یک دیسک جدید رخ دهد.
برای جراحی دیسک کمر به چه دکتری مراجعه کنیم؟
برای تشخیص و درمان می توانید به متخصص ارتوپدی یا متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. اگر روشهای غیرجراحی مناسب نباشند، برای عمل جراحی دیسک کمر به جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات ارجاع می شوید.
در استان سیستان و بلوچستان، دکتر جمال الدین اسدی تنها فوق تخصص ستون فقرات هستند که می توانید برای جراحی دیسک کمر خود به ایشان مراجعه کنید.
برای جراحی دیسک کمر در زاهدان شما هم می توانید از تخصص دکتر جمال الدین اسدی، تنها فوق تخصص ستون فقرات در استان سیستان و بلوچستان در این زمینه بهره مند شوید. برای رزرو نوبت با شماره 05433446436 تماس بگیرید.
جمع بندی نهایی
دیسک کمر همیشه نیاز به جراحی ندارد. در واقع عمل جراحی آخرین خط درمان این بیماری است که در صورت شدت علائم و موثر نبودن روشهای غیرجراحی انجام می شود. اگر دیسک کمرتان نیاز به جراحی داشته باشد با روشهای باز یا بسته می توان آن را انجام داد.
نوع جراحی بستگی به شدت آسیب دیسک دارد. هدف این جراحی ها کاهش فشار روی اعصاب نخاعی با استفاده از برداشتن بخشی از دیسک یا تمام آن است. جایگزین کردن دیسک آسیب دیده با دیسک مصنوعی و تخلیه هسته دیسک نیز از دیگر روشهای جراحی دیسک کمر هستند که در زاهدان می توانید آنها را انجام دهید.
سوالات رایج
سوالات زیر از متداول ترین سوالات در مورد عمل دیسک کمر هستند:
جراحی دیسک کمر چه مزایایی دارد؟
جراحی دیسک کمر معمولا بالای 80% موفقیت آمیز است و می تواند درد و عوارض بیمار را بهبود دهد. همچنین این جراحی کم عارضه و سریعترین راه برای درمان فتق دیسک کمر است.
قبل از عمل جراحی دیسک کمر چه کارهایی باید انجام دهیم؟
قبل از جراحی باید آزمایشهای لازم مثل عکس برداری با اشعه ایکس، سی تی اسکن، ام آر آی یا الکترومیوگرافی را انجام دهید. از یک هفته قبل باید مصرف داروهای رقیق کننده خون و سیگار را قطع کنید و برای روز جراحی ناشتا باشید.
آیا راهی برای جلوگیری از عود دیسک کمر بعد از عمل هست؟
بله. رویکردهایی مثل ایجاد تغییراتی در سبک زندگی و ورزش کردن می تواند احتمال عود دیسک کمر را کاهش دهد. البته این روشها 100% تضمین نمی کنند که دیسک کمرتان عود نکند.
اگر سوالی درباره جراحی دیسک کمر دارید، در بخش نظرات می توانید آنها را از ما بپرسید.
